เปิดทำเนียบ อาจารย์ EDU : รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ชรี รูปะวิเชตร์ กลยุทธ์ในการจัดการศึกษาสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อพัฒนาภาวะพฤฒิพลังในผู้สูงอายุ
เปิดทำเนียบ อาจารย์ EDU ประจำเดือนตุลาคม พบกับผลงานของอาจารย์รุ่นอาวุโสของคณะในขณะนี้ คือ รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ชรี รูปะวิเชตร์
ประวัติการศึกษา รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ชรี รูปะวิเชตร์ สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีใน 2 สาขาวิชา คือ สาขาวิชาการสอนภาษาอังกฤษ วิชาโทบริหารธุรกิจ เกียรตินิยม อันดับที่ 1 เหรียญเงิน จากคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในปี 2528 และสาขาวิชารัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง ในปี 2557
ปริญญาโท สาขาการศึกษานอกระบบ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปี 2539
ปริญญาเอก สาขา Business Education จาก School of Cultural Diversity มหาวิทยาลัย Queensland University of Technology เมืองบริสเบน ประเทศออสเตรเลีย ปี (2002) 2545
ประกาศนียบัตรการอบรม หัวข้อ เทคนิค การอาชีวศึกษาแบบทวิภาคีและการฝึกอบรม (Technical, Vocational Education on Dual System and Training) เป็นเวลา 2 เดือน จากสถาบัน InWent ประเทศเยอรมัน ปี 2547
ปัจจุบันนี้ ท่านทำงานด้านการสอนที่สาขาวิชาบริหารธุรกิจ ภาควิชาอาชีวศึกษาและการส่งเสริมสุขภาวะคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาเป็นเวลา 18 ปี 6 เดือน โดยสอนหมวดวิชาเอกด้านการจัดการของสาขา คือ 1. วิชาการจัดโครงการอาชีพอิสระ 2. วิชาการเรียนรู้ลักษณะการจัดการ: การจัดการข้ามวัฒนธรรม 3. วิชาเทคนิคการฝึกอบรมและการประชุม 4. วิชาการเรียนรู้และการจัดการอาชีพทางธุรกิจ 5. วิชาการเรียนรู้ด้านการจัดการธุรกิจเพื่อความร่วมมือในระดับภูมิภาคอาเซียน 6. วิชาการบรรยายพิเศษทางธุรกิจศึกษา (สมัยหลักสูตรเก่า อาจารย์เพ็ชรี ได้สอนกระบวนวิชาแกน 100 คือ วิชาการศึกษา สิ่งแวดล้อมในสังคมยุคโลกาภิวัตน์ ที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับนักศึกษาชั้นปีที่ 1 ด้านการเปิดโลกทัศน์ด้วยการพัฒนาทักษะภาษาอังกฤษและการทำงานข้ามวัฒนธรรม การคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม เป็นอย่างมาก)
การสอนระดับบัณฑิตศึกษา ปริญญาโทและเอก สาขาอาชีวศึกษาและสาขาการวิจัยและการพัฒนาเน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ อาจารย์เพ็ชรี เคยสอนกระบวนวิชา การแนะแนวทางอาชีวศึกษา การพัฒนาระบบการสอนทางอาชีวศึกษา การสัมมนาทางอาชีวศึกษา การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ต่อมาได้หยุดสอนตั้งแต่ปี 2560 เนื่องจากมีการปิดหลักสูตรทั้งสองสาขา แต่ยังคงช่วยเป็นทีมอาจารย์ที่ปรึกษาและกรรมการสอบให้กับสาขาบริหารการศึกษาและอื่น ๆ ตามความเหมาะสมเป็นประจำ
ทางด้านผลงานวิจัยที่ผ่านมา อาจารย์เพ็ชรีมีความชื่นชอบและประทับใจมากที่สุด คือ เรื่องการสร้างตลาดชุมชนเชียงดาว อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อดำเนินรอยตามทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง ช่วงปี 2546-2547 ทั้งนี้เกิดจากที่อาจารย์ได้อาสาเป็นผู้เขียนโครงการและทำกระบวนการในพื้นที่ทุกเดือน ร่วมกับผู้บังคับการทหารสังกัดหน่วยนปค. 32 สมัยนั้น และผู้นำท้องถิ่น จนได้รับงบประมาณมาเพื่อจัดสร้างอาคารที่ทำการตลาด การทำงานวิจัยครั้งนี้ของท่านได้นำเอาคำกล่าวของนพ. ประเวศ วะสีที่กล่าวว่า “การทำวิจัย นักวิชาการต้องเอาชุมชนเป็นหลัก…” นับว่าเป็นอาจารย์กลุ่มแรก ๆ ที่ลงศึกษาชุมชน แต่เป็นที่เสียดายเพราะหลังจากนั้นโครงการไม่มีความยั่งยืน ไม่มีการดำเนินการต่อใด ๆ อาคารถูกทิ้งร้าง สิ่งที่ได้เรียนรู้คือการทำงานในท้องถิ่นมีความซับซ้อนและละเอียดอ่อน อย่างไรก็ตาม อาจารย์เพ็ชรีได้ไปนำเสนองานวิจัยของการศึกษาแห่งชาติ ที่กรุงเทพ และงานวิถีวิจัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2549 มีผู้ฟังให้ความสนใจและให้กำลังใจและหลังจากนั้นจนปัจจุบันอาจารย์เพ็ชรียังมีความสัมพันธ์ที่ดีกับอดีตคณะทำงานในพื้นที่
ช่วงเวลา 10 ปีที่ผ่านมานี้ ท่านได้ทำงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับชุมชนและผู้สูงอายุทั้งในประเทศญี่ปุ่นและประเทศไทย เช่น เรื่อง Management of ageing society in Kobe, Japan (การจัดการสังคมผู้สูงอายุของเมืองโกเบประเทศญี่ปุ่น) การจัดการสังคมผู้สูงอายุของพื้นที่หุบเขาเมืองชิมานโตะ จังหวัดโคชิ ประเทศญี่ปุ่น กลยุทธ์การจัดการศึกษาสำหรับผู้สูงอายุเพื่อพัฒนาภาวะพฤฒิพลังในผู้สูงอายุ จังหวัดเชียงใหม่
ปัจจุบันปี 2563 ทำวิจัยเรื่อง The Educational Belief of Families with Japanese Marriage Migrants: Analysis of Life Stories in 5 Asian Counties (A case of Thailand) ร่วมกับ Prof. Dr. Yuikiro Watanabe มหาวิทยาลัย Sega Women’s university ที่มีการเปรียบเทียบ 5 ประเทศ
รูปแบบการวิจัยที่อาจารย์เพ็ชรีทำนั้นจะมี 4 ลักษณะคือ
ในเวลาอันไล่เลี่ยกัน อาจารย์เพ็ชรี ยังมีความโชคดีเพราะได้ร่วมเป็นทีมวิจัยในโครงการวิจัยระดับนานาชาติที่ชื่อ “ Africa Asia University Dialogue Network” ที่มีมหาวิทยาลัย Hiroshima เป็นเจ้าภาพ ร่วมกับรองศาสตราจารย์ ดร. อรรณพ พงษ์วาท ช่วงปี 2549-2560 เป็นเวลา 12 ปี ต้องเดินทางไปประชุมนำเสนองานวิจัยยังประเทศในทวีปอาฟริกา เช่น ประเทศมาลาวี กาน่า เคนย่า และประเทศญี่ปุ่นทุกปี โดยได้ทำหน้าที่ เช่น เป็นผู้นำเสนองานวิจัย เป็นผู้วิพากษ์บทความ เป็นผู้ดำเนินรายการ เป็นเลขานุการจดบันทึกการประชุม รวมทั้งได้ไปเป็น Visiting Professor ที่ศูนย์วิจัย CICE มหาวิทยาลัย Hiroshima เป็นเวลา 4 เดือน ในปี 2552 ซึ่งมีการทำวิจัยในประเด็นคุณภาพการศึกษา Quality of Education นโยบายและการบริหารการศึกษา Education Policy and Administration และการพัฒนาครู Teacher Professional Development เช่นเรื่อง Financial and Decentralization Policies and Measures For the Improvement of Educational Quality at School Level : A Case of Thailand. CICE Series, Hiroshima University. Vol. 5 Issue 2, pp. 11-22. ปัจจุบันโครงการนี้ มี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. เชษฐภูมิ วรรณไพศาล ได้มารับผิดชอบต่อ
ส่วนงานวิจัยในประเทศไทยด้านผู้สูงอายุ เช่น เรื่อง กลยุทธ์การจัดการศึกษาสำหรับผู้สูงอายุเพื่อพัฒนาภาวะพฤฒิพลังในผู้สูงอายุ ปัจจัยแห่งความสำเร็จของโรงเรียนผู้สูงอายุ การจัดการศึกษาโรงเรียนผู้สูงอายุเพื่อส่งเสริมสุขภาพและการเรียนรู้ตลอดชีวิต กรณีศึกษาโรงเรียนผู้สูงอายุชราบาลวุฒิวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่ การศึกษาการจัดการพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ โรงเรียนชราบาลวุฒิวิทยาลัย เชียงใหม่
นอกจากงานวิจัยของอาจารย์เพ็ชรีแล้ว อาจารย์ยังมีงานอื่นๆ ที่นอกเหนือจากการสอน และการวิจัย โดยอาจารย์ได้ทำครบทุกภารกิจ/ด้านควบคู่กันไป ทั้งการสอน การวิจัย การบริการวิชาการ การพัฒนานักศึกษา และการสร้างเครือข่ายกับต่างประเทศ ตลอดเวลาในการทำงานในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ด้วยฐานการเป็นนักบรรยาย/นักฝึกอบรมก่อนมาทำงานเป็นอาจารย์เป็นเวลา 15 ปี จึงได้รับเชิญให้ไปบรรยาย จัดทำการอบรมหรือเป็นกรรมการสอบข้อเขียน/สัมภาษณ์ ให้ทุกเดือน ๆ ละ 4-5 งาน เช่น พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์ ที่ได้ทำงานโดยไม่รับค่าตอบแทนตั้งแต่ปี 2546-2559 โดยการบริการวิชานี้ได้ทำทั้งในเวลาและวันหยุด การร่วมเป็นคณะกรรมการประเมินผลงานครูเพื่อขอตำแหน่งวิทยาฐานะครู หัวข้อบรรยาย เช่น เทคนิคการเป็นวิทยากร การพัฒนาบุคลิกภาพเพื่อการทำงาน การทำงานข้ามวัฒนธรรม การทำงานเป็นทีม การสอนเชิงรุกแบบ Active learning การสอนด้วยโครงงาน การประกอบอาชีพอิสระ การสร้างเครือข่ายกับต่างประเทศ การศึกษาชุมชนการทำงานกับชุมชน การศึกษาต่อต่างประเทศ เป็นต้น
อีกทั้งยังมีงานด้านการบริหาร ได้แก่ ตำแหน่งผู้ช่วยผู้อำนวยการโรงเรียนสาธิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นเวลา 18 เดือน สมัยผู้อำนวยการ อาจารย์วีรวัฒน์ พูลทวี ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายบัณฑิตศึกษา สมัยคณบดีรองศาสตราจารย์. ดร. อรรณพ พงษ์วาท ช่วงที่สอง (2551-2552) เป็นเวลา 18 เดือน ตำแหน่งรองคณบดีวิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่สมัยก่อตั้ง ครบวาระ 4 ปี (2553-2557) สมัยของคณบดี รองศาสตราจารย์ ดร. อรรณพ พงษ์วาท
การพัฒนานักศึกษา เป็นอาจารย์ที่ปรึกษานักศึกษาสาขาวิชาบริหารธุรกิจ อาจารย์ที่ปรึกษาชมรมเทิดคุณธรรม 3 ปี อาจารย์ที่ปรึกษาหอพักหญิงอาคาร 3 เป็นเวลา 3 ปี ในช่วงเป็นรองคณบดีวิทยาลัยนานาชาติ ได้มีการพัฒนานักศึกษาจนสามารถทำให้นักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้รับการคัดเลือกจากกระทรวงการต่างประเทศเป็นตัวแทนประเทศไทยไปร่วมการประชุมที่องค์การสหประชาชาติ UN 65 และชนะเลิศการประกวดวิชาการด้านทักษะภาษาอังกฤษระดับชาติของตลาดหลักทรัพย์ ได้รับถ้วยพระราชทาน มีการแนะนำและพานักศึกษาไปเรียนรู้ประเทศในอาเซียน ช่วงเป็นหัวหน้าภาควิชา ฯ ได้พานักศึกษาไปทำกิจกรรมอบรมแก่ผู้สูงอายุที่โรงเรียนผู้สูงอายุชราบาล อำเภอดอยสะเก็ด และที่บ้านธรรมปกรณ์ จังหวัดเชียงใหม่เป็นจำนวน 12 รุ่น
ตำแหน่งบริหารที่ทำล่าสุดที่หมดวาระลง คือ เป็นคณะกรรมการสภาพนักงาน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สองสมัย 6 ปี 2559-2563 ได้ร่วมประชุมเสนอแนวคิด และเป็นคณะกรรมการ/ประธานผู้ประเมินรางวัลอาจารย์ดีเด่น ปอมท. สาขาสังคมศาสตร์และสาขามนุษย์ศาสตร์เป็นเวลา 6 ปี และตำแหน่งหัวหน้าภาควิชาอาชีวศึกษาและการส่งเสริมสุขภาวะคนที่ 2 โดยดำรงตำแหน่งครบวาระ 4 ปี ช่วงธันวาคม 2559-2562 นับเป็นงานบริหารที่อาจารย์เพ็ชรี มีความภาคภูมิใจเพราะมีกิจกรรมสำคัญ ๆ เช่น การจัดสัมมนาวิชาการระดับนานาชาติ ขึ้นกับมหาวิทยาลัยฮิโรชิมา มหาวิทยาลัยโกเบ หลายครั้ง การแลกเปลี่ยนอาจารย์/ นักศึกษากับมหาวิทยาลัย Chiba, Kobe, Hiroshima, Tokei ในประเทศญี่ปุ่น มีการเชิญ Visiting Professor คือ Prof. Terrashima Bin ที่เป็นคณะกรรมการการศึกษาของเมืองโกเบและนารามาทำงานด้วยเป็นเวลา 3 ปี ๆ ละ 1 เดือนโดยทุนส่วนตัวของอาจารย์ทางญี่ปุ่น เพื่อสร้างบรรยากาศความเป็นนานาชาติที่ภาควิชาฯ การจัดกิจกรรมพัฒนานักศึกษา ชื่อ International students forum ที่ภาควิชาจำนวน 3 ครั้ง มีการทำข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) การบริการวิชาการในนามภาควิชาฯ พาคณาจารย์ เจ้าหน้าที่และนักศึกษาไปร่วมจัดกิจกรรมให้กับโรงเรียนผู้สูงอายุชราบาลวุฒิวิทยาลัย อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่เป็นเวลา 4 ปี และให้กับผู้สูงอายุที่พักอาศัย ณ บ้านธรรมปกรณ์ เชียงใหม่ และเทศบาลตำบลสารภี เทศบาลตำบลสันทราย เป็นต้น
ปัจจุบันอาจารย์เพ็ชรี เป็นประธานสาขาวิชาบริหารธุรกิจ หลักสูตรธุรกิจศึกษา มีงานบริการวิชาเป็น ผู้ทรงคุณวุฒิสภาวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ 2560-ปัจจุบัน และผู้ทรงคุณวุฒิสภามหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ได้รับการโปรดเกล้าให้ดำรงตำแหน่งวาระปี 2563-2565
จากประเด็นต่างๆ ของอาจารย์ ที่ทำให้เราได้ทราบถึงประวัติและผลงานต่างๆ ที่น่าสนใจแล้ว สุดท้ายนี้สิ่งที่อาจารย์คิดว่าคุณลักษณะในตนเองที่มีและสะสม คือ ด้านทักษะด้านการสื่อสารภาษาอังกฤษแบบนักการทูตที่เรียนรู้จากท่านอาจารย์อาวุโส เช่น รองศาสตราจารย์ ดร. อรรณพ พงษ์วาท ศาสตราจารย์ ดร. อนุรักษ์ ปัญญานุวัฒน์ และ Prof. Dr. Keiichi Ogawa รู้หลักมารยาทการสื่อสารและการเรียน/ทำงานข้ามวัฒนธรรม จาก Prof. Dr. Erica McWillam อาจารย์ที่ปรึกษาสมัยเรียนระดับปริญญาเอก การมีบุคลิกภาพภายนอกและภายในที่ดีเพราะเป็นวิทยากรในเรื่องนี้ตั้งแต่ปี 2532 มีประสบการณ์การเป็นผู้ประกอบการอาชีพอิสระ (ค้าขายอัญมณีและเปิดร้านตัดเสื้อผ้าสตรี กิจการให้เช่าห้องพัก) มีความเป็นมิตรกับทุกคน และที่สำคัญคือ มีความมุ่งมั่น มีเป้าหมาย มีแผนการดำรงชีวิต การจัดการเรื่องเวลา มีหลักการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นได้ และติดตามสถานการณ์เป็นปัจจุบันเสมอเพื่อพัฒนางานให้ดียิ่งขึ้น เช่น เรื่องการอบรม/การศึกษาสำหรับผู้สูงอายุที่ทำวิจัยและบริการวิชาการด้านนี้มากว่า 10 ปี นับว่าได้ตอบสนองแผนของชาติและแผนของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สิ่งเหล่านี้ถือเป็นคุณลักษณ์ที่สำคัญในการหนุนเสริมให้อาจารย์ประสบความสำเร็จในการทำงานได้ในระดับหนึ่งจนถึงทุกวันนี้ โดยอาจารย์เพ็ชรี จะเกษียณอายุการทำงานในเดือนกันยายนปี 2566 รวมเวลาจะทำงานให้กับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 21 ปี 7 เดือน
จะเห็นได้เลยนะคะว่าคุณลักษณะทุกข้อที่อาจารย์มีนั้นผ่านการศึกษา การเรียนรู้จากคณาจารย์อาวุโสและการทำงานร่วมกับนานาชาติ และท้องถิ่น นับเป็นสิ่งที่สำคัญต่อชีวิตทั้งด้านการงานและด้านชีวิตส่วนตัวอย่างมากเลยค่ะ...
เป็นอย่างไรกันบ้างคะสำหรับผลงานและความเชี่ยวชาญด้านต่างๆ ที่มีมากมายของ รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ชรี รูปะวิเชตร์ บอกได้เลยว่าบุคลากรของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีจุดเด่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตน ไม่ใช่เพียงท่านนี้ท่านเดียวแน่นอน สามารถติดตามผลงานของอาจารย์คณะศึกษาศาสตร์ท่านถัดไปได้ในสกู๊ป "เปิดทำเนียบ อาจารย์ EDU"
สำหรับใครที่อยากศึกษาผลงานวิชาการหรืองานวิจัยของ รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ชรี รูปะวิเชตร์ เพิ่มเติม สามารถดูได้จากภาพข้างล่าง และ https://webmaster.edu.cmu.ac.th/assets/upload/files/2021/03/20210317103437_60113.pdf ได้เลยนะคะ
เอกสารดาวน์โหลด
